ΠΡΟΣ
1. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας
– Υπουργό κο Θεόδωρο Σκυλακάκη
– Υφυπουργό κα Αλεξάνδρα Σδούκου
– Γενικό Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κο Άρη Αϊβαλιώτη – Υπηρεσιακά Στελέχη
2. Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ)
-Πρόεδρο κο Αθανάσιο Δαγούμα
Θέμα: Προκλήσεις και προτάσεις για την εφαρμογή του ταυτοχρονισμού στα έργα των Ενεργειακών Κοινοτήτων, και στρατηγικά επόμενα βήματα
1. Γενικός Σκοπός της Επιστολής
Με την παρούσα επιστολή οι συνυπογράφουσες ενεργειακές κοινότητες και υποστηρικτικοί οργανισμοί που συμμετέχουν στην Εθνική Δέσμη Ενεργειακών Κοινοτήτων σχολιάζουν και καλούν σε άμεση δράση αναφορικά με τον Ν. 5106/2024 και ειδικότερα τις διατάξεις που αφορούν τις ενεργειακές κοινότητες καθώς και την ανάπτυξη έργων κοινοτικής ενέργειας.
Ο N. 5106/2024 επιφέρει μια ξαφνική και βίαιη μετάβαση από το μοντέλο του εικονικού συμψηφισμού (VNM), στο μοντέλο του εικονικού ταυτοχρονισμού (Virtual Net Billing). Παρόλο που ο μηχανισμός αυτός παρουσιάζει βασικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το μηχανισμό VNM, όπως είναι η πιο ευέλικτη, οικονομική, και πράσινη χρήση του δικτύου, και είμαστε κατ’αρχήν υπερ της μετάβασης, πιστεύουμε ότι η κατάργηση του Virtual Net Metering θα έπρεπε να έχει γίνει σταδιακά. Ως εκ τούτου, οι πρόσφατες εξελίξεις φέρνουν πάλι στο προσκήνιο την ανάγκη ενός σταθερού, δομημένου διαλόγου
1
ανάμεσα στη Δέσμη, το Υπουργείο και άλλους αρμόδιους φορείς, όπως το ΚΑΠΕ, τον φορέα καταγραφής των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΕΚοιν στο πεδίο.
2. Προκλήσεις και προτάσεις
Ο ενεργειακός συμψηφισμός αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο κοινωνικής ενεργειακής πολιτικής, με τη δυνατότητα να απεγκλωβίσει δεκάδες χιλιάδες πολίτες μακροπρόθεσμα από το καθεστώς ενεργειακής φτώχειας. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα συστήσει1 στην ελληνική Κυβέρνηση να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την προώθηση του συμψηφισμού ως μέτρο για την επίτευξη της κοινωνικής αποδοχής προς τις ΑΠΕ, αλλά και της δομικής καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.
Παρά την ύπαρξη του μοντέλου του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού περισσότερα από 5 χρόνια στην Ελληνική νομοθεσία, στις περισσότερες περιπτώσεις οι προμηθευτές ενέργειας, δρώντας μονομερώς, εξακολουθούν να μην εφαρμόζουν τις συμβάσεις εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, όπως ορίζει η Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/15084/382 (ΦΕΚ 759Β/5.3.2019). Συνεπώς η ορθή εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού στα υφιστάμενα έργα ενεργειακών κοινοτήτων αποτελεί ακόμα ζητούμενο, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα για τη γρήγορη και απότομη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο χρέωσης.
Επισημαίνουμε την ανάγκη άμεσης επίλυσης ζητημάτων για τη μετάβαση από το VNM στο (V)NB, ώστε να μην σημειωθεί μεγάλο κενό και οδηγηθούν οι ΕΚοιν και οι πολίτες σε απογοήτευση για αδράνεια τη στιγμή που η αυτοπαραγωγή βαίνει αυξανόμενη.
● Κανονιστικά: Ζητούμε την άμεση έκδοση Υπουργικής Απόφασης για τον καθορισμό όλων των χρεώσεων, τον ρόλο των διαφορετικών μερών όπως του ΔΕΔΔΗΕ και των προμηθευτών ενέργειας2, και δημιουργία κατάλληλων υποδομών όπως έξυπνοι μετρητές και μπαταρίες. Ο βασικός στόχος είναι το ρυθμιστικό πλαίσιο για το VNB στις ΕΚοιν να είναι (σχεδόν) εξίσου προσοδοφόρο με το VNM ως προς τον χρόνο απόσβεσης, ώστε να συνεχίσει να ενθαρρύνεται η στροφή των πολιτών προς έργα συλλογικής ιδιο-κατανάλωσης. Η πώληση της περίσσειας ενέργειας μέσω επαρκούς κλειδωμένης τιμής θα ήταν ένα σημαντικό πρώτο μέτρο. Θεωρούμε, τέλος, δεδομένο πως οι υπάρχουσες συμβάσεις VNM σε συλλογικά φωτοβολταϊκά πάρκα δεν θα επηρεαστούν αναδρομικά.
1https://commission.europa.eu/document/download/e7b2a97f-8e7d-43fc-9bf0-3c7c8d9e8406_en?filenam e=Recommendation_draft_updated_NECP_Greece_2023.pdf και
https://commission.europa.eu/document/download/da9ecdf0-34a4-4dcb-b842-5340e7b40138_en?filena me=COM_2023_608_1_EN.pdf
2 H έκδοση της εν λόγω απόφασης είναι εκπρόθεσμη κατά τουλάχιστον 3 μήνες βάσει του ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης
2
Η πιο ευέλικτη χρήση του δικτύου μέσω του VNB σε συνδυασμό με μπαταρίες ή/και απόκριση ζήτησης (demand response) περιορίζει και την ανάγκη για περικοπές στις ΑΠΕ, οι οποίες γιγαντώνονται, και σε κάθε περίπτωση δεν θα έπρεπε να εφαρμόζονται σε έργα συλλογικής ιδιο-κατανάλωσης. Προς αυτή την κατεύθυνση ζητούμε το νέο πλαίσιο για τους περιορισμούς έγχυσης να προβλέπει ότι σε έργα VNM & VNB από ΕνΚοιν να μην επιβάλλεται κανένας περιορισμός κατηγορίας 2α και 2β – όπως ορίζονται στη Παρ. 2 του Αρ 10 του ν 4951/2022.
● Χρηματοδοτικά: Αναγνωρίζοντας τις πολλαπλές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνωφέλειες των ενεργειακών κοινοτήτων, καθώς και την τεχνική υποστήριξη που μπορούν να παρέχουν στο δίκτυο, προτείνεται η δημιουργία χρηματοδοτικού προγράμματος ειδικά για ενεργειακές κοινότητες από πολίτες. Το πρόγραμμα μπορεί να καλύπτει ένα ποσοστό της αγοράς και εγκατάστασης έξυπνων συσκευών/μετρητών και συστημάτων αποθήκευσης σε επίπεδο ενεργειακών κοινοτήτων (π.χ., συλλογικό φωτοβολταϊκό πάρκο) και σε επίπεδο επιμέρους μελών (π.χ., σπίτια ή/και επιχειρήσεις). Πόροι μπορούν να μοχλευθούν από τα Ταμεία Ανάκαμψης, Περιφερειακής Ανάπτυξης, και Δίκαιης Μετάβασης, όπως έχει συμβεί αντίστοιχα στην Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Λιθουανία και την Ιταλία. Το υπο-διαμόρφωση εθνικό Κοινωνικό Σχέδιο για το Κλίμα3 καθώς και η ανακατεύθυνση επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων θα μπορούσαν να αποτελέσουν επίσης σχετικές πηγές χρηματοδότησης.
● Στρατηγικά: Η ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω συμμετοχικού στρατηγικού σχεδιασμού και διαλόγου. Ζητούμε τη θέσπιση φιλόδοξου ποσοτικού στόχου για τις ενεργειακές κοινότητες στο υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, στα χνάρια άλλων Ευρωπαϊκών χωρών όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία4. Ευρύτερα, μέσω αυτού του δομημένου διαλόγου πρέπει να συνδιαμορφωθεί η στρατηγική για τη συμμετοχή των ενεργειακών κοινοτήτων σε νέους τομείς της αγοράς ενέργειας (αγρο-φωτοβολταϊκά, υπεράκτια αιολικά, προμήθεια ενέργειας, διαχείριση δικτύων, ανακαινίσεις κτιρίων κλπ)5.
5. Επίλογος
3 https://www.rescoop.eu/toolbox/rescoop-eu-briefing-on-social-climate-fund
4https://communitypowercoalition.eu/2024/04/17/driving-the-transition-community-power-in-national-ener gy-and-climate-plans/
5 Πρόσφατες Αναθεωρήσεις σε βασικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες (RED, EPBD, EED) αναδεικνύουν τον οριζόντιο ρόλο των ενεργειακών κοινοτήτων σε όλους τους τομείς της αγοράς ενέργειας
3
Η μετάβαση προς το Virtual Net Billing ευθυγραμμίζεται με μια πιο έξυπνη, ευέλικτη χρήση του δικτύου, επιτρέποντας τελικά μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Η ξαφνική κατάργηση όμως του Virtual Net Metering οδήγησε (ξανά) σε πάγωμα διαφόρων έργων πολιτών, αναστατώνοντας για ακόμη μια φορά τον τομέα των ενεργειακών κοινοτήτων ο οποίος επιζητά σταθερότητα και ασφάλεια στη νομοθεσία.
Εν κατακλείδι, για να διασφαλίσουμε κατά το δυνατόν την ομαλότητα και επενδυτική σιγουριά στο μοντέλο των ενεργειακών κοινοτήτων, καλούμε το ΥΠΕΝ να ανοίξει έναν σταθερό διάλογο με την εθνική Δέσμη ενεργειακών κοινοτήτων. Η στρατηγική επέκταση των ενεργειακών κοινοτήτων σε νέους τομείς της αγοράς ενέργειας δημιουργεί εμπόδια αλλά και σημαντικές ευκαιρίες. Η σταθερότητα και η συνδιαμόρφωση (θα) είναι καθοριστικές.
