Ενεργειακές Κοινότητες: Τα δύο Βασικά Εμπόδια στην Πρακτική Εφαρμογή

Στις 8/1/2024 οι οργανώσεις Electra Energy και η Ένωση Καταναλωτών – Η Ποιότητα της Ζωής – Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ., με την υποστήριξη 14 ενεργειακών κοινοτήτων και φορέων, έστειλαν επιστολή στην ΡΑΑΕΥ και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με τα δύο βασικότερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ενεργειακές κοινότητες. Αναφορικά, οι οργανώσεις επισημαίνουν: 

1) Την ανεπαρκή εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Σε πολλές περιπτώσεις οι προμηθευτές ενέργειας, δρώντας μονομερώς, δεν εφαρμόζουν τις συμβάσεις εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Καθώς τα έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες που έχουν λάβει όρους σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή βρίσκονται σε λειτουργία ή είναι υπό κατασκευή, είναι 134 ισχύος 65,7MW ανά την επικράτεια, δημιουργείται μία κρίσιμη μάζα χιλιάδων πολιτών/καταναλωτών οι οποίοι θα παραμείνουν παγιδευμένοι σε καθεστώς ενεργειακής φτώχειας, ειδικά εν μέσω μιας γενικευμένης ενεργειακής κρίσης. Οι οργανώσεις ζητούν την άμεση συμβολή του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς και των προμηθευτών, στην απρόσκοπτη διενέργεια του συμψηφισμού, όπως ορίζει η Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/15084/382 (ΦΕΚ 759Β/5.3.2019). Ειδικότερα, το Άρθρο 5 (γ.) της εν λόγω Απόφασης ορίζει: “Ο συμψηφισμός διενεργείται στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που εκδίδει ο προμηθευτής για όλες τις συμψηφιζόμενες παροχές, βάσει πραγματικών δεδομένων καταμέτρησης που παρέχονται από τον αρμόδιο Διαχειριστή του δικτύου, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.” 

2) 8 μήνες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου 5037/2023 το οποίο προβλέπει ένα νέο νομικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες 1) εισάγοντας δύο νέες νομικές μορφές ενεργειακών κοινοτήτων (Κοινότητες Ανανεώσιμων Πηγών, Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών), 2) εμποδίζοντας τις ενεργειακές κοινότητες του νόμου 4513/2018 να δημιουργήσουν νέα έργα (από την 1η Νοεμβρίου 2023). Η μετατροπή των παλαιών ενεργειακών κοινοτήτων σε μία από τις δύο νέες νομικές μορφές αποτελεί λοιπόν de facto μονόδρομο. Οι Οργανώσεις ζητούν από το ΥΠΕΝ την άμεση έκδοση των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων ώστε να εφαρμοστεί πλήρως το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο του νόμου 5037/2023. Θέτουν ως απόλυτη προτεραιότητα να διευκρινιστεί πώς μία κοινότητα του 4513/2018 μπορεί να μετατραπεί σε Κοινότητα Ανανεώσιμων Πηγών ή Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών, καθώς και όλες τις επιπτώσεις που θα απέρρεαν από αυτή τη μετατροπή. 

Η Electra Energy και η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. ζητούν την άμεση παρέμβαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), ώστε να διευκρινιστούν τα παραπάνω κρίσιμα ζητήματα. Οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη και δυσβάσταχτη οικονομική επιβάρυνση εκατοντάδων νοικοκυριών, και δη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που αναμένουν την άμεση οικονομική ελάφρυνση από τα επενδεδυμένα κεφάλαιά τους σε έργα ενεργειακών κοινοτήτων. 

Την επιστολή στηρίζουν οι εξής ενεργειακές κοινότητες και φορείς: 

Ενεργειακή Κοινότητα ΥΠΕΡΙΩΝ 

Κοινέργεια 

Collective Energy 

ΕΣΕΚ ΣΥΝ.ΠΕ -Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρεία Καρδίτσας 

Ενεργειακή Κοινότητα Νότιου Αιγαίου Αλληλενέργεια 

Ενεργειακή Κοινότητα Ηλιοτρόπιο Λέσβου 

Ενεργειακή Κοινότητα Αττικής 

Solarity.Coop 

EKOIN Υψηλάντη Κοζάνης 

Greenpeace Greece 

The Green Tank 

“Απόλλων” & “Ηώς” (ΕΚΟΙΝ του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών) 

Vrodados (Ενεργειακή Κοινότητα Χίου) 

Aέναον – Ενεργειακή Κοινότητα Ηλείων 

———————————– 

ΠΡΟΣ 

1. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας 

-Υπουργό 

κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη 

Ε-mail: secmin@ypen.gr info@ypen.gov.gr 

-Υφυπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας 

κα. Αλεξάνδρα Σδούκου 

Ε-mail:secdepmin.energy@ypen.gr 

– Γενικό Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών 

κ. Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη 

E-mail: ggenergy@ypen.gr 

-Σύμβουλο Υφυπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας 

κ. Δημήτρη Κόλλια 

Ε-mail: d.kollias@prv.ypeka.gr 

2. ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ – ΡΑΕ 

-Πρόεδρο 

κ. Αθανάσιο Δαγούμα 

-Αντιπροέδρο 

κ. Δημήτριο Ψυχογιό 

Εmail: info@rae.gr, sereti@rae.gr 

-Προϊσταμένη Διεύθυνσης Ρύθμισης 

& Εποπτείας Αγορών Λιανικής και Προστασίας Καταναλωτών 

κ. Ειρήνη Ιακωβίδου 

Εmail: iacovidesi@rae.gr 

Θέματα: 

1) Ανεπαρκής εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού & 

2) Έκδοση των σχετικών Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων σχετικά με την πλήρη εφαρμογή του νέου πλαισίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες που προβλέπει ο νόμος 5037/2023 

Σχετ.: 

1. Η με αρ.πρωτ. Α.Π.342/06-11-2023 επιστολή της Οργάνωσης Electra Energy και της Ένωσης Καταναλωτών – Η Ποιότητα της Ζωής – Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. με θέμα “ Ενεργειακές Κοινότητες: Εμπόδια στην Πρακτική Εφαρμογή της Ενεργειακής Δημοκρατίας Ανεπαρκής Εφαρμογή του μοντέλου του Συλλογικού Εικονικού Συμψηφισμού”. 

2. Η από 10-10-2023 ηλεκτρονική επιστολή της Οργάνωσης Electra Energy σε συνεργασία με Ενεργειακές Κοινότητες με θέμα “Διευκρινιστικές Ερωτήσεις σχετικά με την Εφαρμογή του Ν. 5037/2023”. 

——————— 

Με την παρούσα επιστολή όλες οι συνυπογράφουσες Ενεργειακές Κοινότητες, Φορείς και Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, θέλουν να θέσουν υπόψη σας τα δύο κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ενεργειακές κοινότητες και τα μέλη τους ως καταναλωτές στην Ελλάδα. 

1) Το πρώτο αφορά στην ανεπαρκή εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, και για το οποίο σας στείλαμε σχετική επιστολή στις 13/11/2023¹. Σε πολλές περιπτώσεις οι προμηθευτές ενέργειας, δρώντας μονομερώς, δεν εφαρμόζουν τις συμβάσεις εικονικού 

¹https://energypress.gr/news/ekpoizo-aneparkis-i-efarmogi-toy-monteloy-eikonikoy-sympsifismoy-stis-ene rgeiakes-koinotites 

ενεργειακού συμψηφισμού, όπως ορίζει η Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/15084/382 (ΦΕΚ 759Β/5.3.2019). Ειδικότερα, το Άρθρο 5 (γ.) της εν λόγω Απόφασης ορίζει: “Ο συμψηφισμός διενεργείται στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που εκδίδει ο προμηθευτής για όλες τις συμψηφιζόμενες παροχές, βάσει πραγματικών δεδομένων καταμέτρησης που παρέχονται από τον αρμόδιο Διαχειριστή του δικτύου, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.” 

Ως εκ τούτου, οι υποχρεώσεις προς τον Διαχειριστή του Δικτύου, αλλά και προς τον προμηθευτή ορίζονται ρητά και είναι οι πλέον αρμόδιοι να διεκπεραιώσουν τον συμψηφισμό. Οι αρμοδιότητες αυτές προβλέπονται ξεκάθαρα και στις διμερείς συμβάσεις εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού που συνάπτει η ενεργειακή κοινότητα και ειδικότερα με: α) τον ΔΕΔΔΗΕ, και β) τον προμηθευτή, αντίστοιχα. Καθώς τα έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες που έχουν λάβει όρους σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή βρίσκονται σε λειτουργία ή είναι υπό κατασκευή, είναι 134 ισχύος 65,7MW ανά την επικράτεια², δημιουργείται μία κρίσιμη μάζα χιλιάδων πολιτών/καταναλωτών οι οποίοι παγιδεύονται σε καθεστώς ενεργειακής φτώχειας, ειδικά εν μέσω μιας γενικευμένης ενεργειακής κρίσης. 

2) Το δεύτερο ζήτημα αφορά στην έκδοση των σχετικών Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων σχετικά με την πλήρη εφαρμογή του νέου πλαισίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες που προβλέπει ο νόμος 5037/2023, όπως τονίζουμε σε σχετική επιστολή μας (συνημμένη συνοδευτικά), η οποία στάλθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος στις 8/10/2023³. Συγκεκριμένα, θέτουμε ως απόλυτη προτεραιότητα να διευκρινιστεί πώς μία κοινότητα του 4513/2018 μπορεί να μετατραπεί σε Κοινότητα Ανανεώσιμων Πηγών ή Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών, καθώς και όλες τις επιπτώσεις που θα απέρρεαν από αυτή τη μετατροπή. Για παράδειγμα, τι προβλέπεται για τα έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού των ενεργειακών κοινοτήτων του ν.4513/2018 είτε σε λειτουργία είτε στο στάδιο αδειοδότησης στα οποία συμμετέχουν και ΜΜΕ, σε περίπτωση που αποφασιστεί η μετατροπή της σε ΚΑΕ ή ΕΚΠ; Πως θα διασφαλιστεί ότι τα έργα αυτά, και κυρίως οι σημαντικές επενδύσεις των συμμετεχόντων νομικών προσώπων, θα μείνουν ανεπηρέαστα σε περίπτωση μετατροπής; 

Στην παρούσα χρονική στιγμή οι ΕνΚοιν του 4513 βρίσκονται βίαια εγκλωβισμένες: από τη μία δεν μπορούν (από τη 1/11/2023) να δημιουργήσουν νέα έργα, ενώ από την άλλη δεν είναι σαφές το πλαίσιο για την μετατροπή τους σε άλλη νομική μορφή. Τα παραπάνω αποτελούν σοβαρό πλήγμα για την ουσιαστική εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας για ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα, και δη για κοινότητες οι οποίες συμμετέχουν σε μεγάλα ερευνητικά έργα (κατα κύριο λόγο Ευρωπαϊκά), τα οποία πλέον δεν μπορούν να υλοποιήσουν λόγω των αλλαγών του πλαισίου. Χαρακτηριστικά: 

● Όπως αναφέρει και σε ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσής της 22/10/2023⁴, η ΜΙΝΩΑ ενεργειακή κοινότητα (Κρήτη) συμμετέχει στο εγκεκριμένο ευρωπαϊκό έργο «Crete-Valley» (Proposal number: 101136139, Call: HORIZON-CL5-2023-D3-01) ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο από πλευράς τους έχει de facto παγώσει 

² Στοιχεία από ΔΕΔΔΗΕ, Δεκέμβριος 2023 

³ Σχετικό υπενθυμιστικό email στάλθηκε και στις 7/11/2023 

⁴ https://minoanenergy.com/wp-content/uploads/2023/10/Ψήφισμα_Γενικής_Συνέλευσης_22.10.2023.pdf 4

● Η ενεργειακή κοινότητα ΥΠΕΡΙΩΝ (Αθήνα) συμμετέχει σε δύο προγράμματα Horizon, συγκεκριμένα το DR-RISE (ID: 101104154) το οποίο αφορά στην ευελιξία, και το πρόγραμμα SCCALE203050 (ID: 101033676) το οποίο αφορά ειδικά στην προώθηση έργων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού σε ενεργειακές κοινότητες. 

● Η ενεργειακή κοινότητα ΚΟΙΝΕΡΓΕΙΑ (Ιωάννινα) συμμετέχει σε πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το DBU (German Federal Environmental Foundation) για την προώθηση αγροφωτοβολταϊκών συστημάτων και περιλαμβάνει την κατασκευή ενός μικρού αστικού αγροφωτοβολταϊκού συστήματος στα Ιωάννινα. Η πρόταση υποβλήθηκε πριν την ψήφιση του νόμου 5037 και εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023. 

Η Electra Energy και η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. ζητούμε την άμεση παρέμβαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), ώστε να διευκρινιστούν τα παραπάνω κρίσιμα ζητήματα. Οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη και δυσβάσταχτη οικονομική επιβάρυνση εκατοντάδων νοικοκυριών, και δη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που αναμένουν την άμεση οικονομική ελάφρυνση από τα επενδεδυμένα κεφάλαιά τους σε έργα ενεργειακών κοινοτήτων. 

Επίσης, θα θέλαμε να αιτηθούμε μία συνάντηση μαζί σας μέσα στον μήνα Ιανουάριο 2024, ώστε να συζητήσουμε για τις περαιτέρω ενέργειες και βέλτιστες λύσεις στα ως άνω ζητήματα. 

Εν κατακλείδι, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι, η προστασία του καταναλωτή προς μία ποιοτικότερη ενεργειακή διαβίωση, με κύριο γνώμονα το σεβασμό στις ανάγκες του, αλλά και η ευαισθητοποίηση και ενεργοποίησή του, είναι το κλειδί για την επιθυμητή αλλαγή στην ενεργειακή πρόκληση και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας ως διακύβευμα της Πολιτείας. Σε εθνικό επίπεδο, η άρση στρεβλώσεων στην αγορά ενέργειας και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια με ισορροπημένο τρόπο, αποτελούν μια σύνθετη πρόκληση, που η επίλυσή της συνιστά επιτακτική ανάγκη και όχι επιλογή. 

Παραμένουμε στη διάθεσή σας. 

της Ενεργειακής Δημοκρατίας